در قرآن آمده رضایتمندی خداوند از بنده، نعمتی است که از آن بزرگتر متصور نیست. حال سوال این است که از کجا بفهمیم که خداوند از ما راضی است یا نه؟
این را اجمالا هر کسی میداند که عمل به تکالیف دینی، موجب جلب رضایت خدا و انجام محرمات، مایۀ غضب پروردگار است. با این حال، در منابع دینی، از شاخصها و نشانههایی سخن رفته است که کمک میکند بفهمیم آیا توانستهایم رضایت خداوند را به دست آوریم یا خیر.
یک. توفیق انجام کار خیر
از برخی احادیث استفاده میشود که توفیق بندگان برای انجام کار خیر علامت خشنودی خداست. چه بسیار افرادی که دوست دارند کار خیری انجام دهند ولی به خاطر موانعی مثل بداخلاقی با خانواده، بیمبالاتی نسبت به همسایه و… این توفیق از دستشان میرود.
طبق روایتی، بنی اسرائیل همین سوال را از حضرت موسی علیه السلام پرسیدند. ایشان درخواست آنان را به خداوند عرضه داشت و گفت: خداوندا به من بگو نشانۀ خشنودی تو از بندهات چیست؟
خداوند در پاسخ فرمود: نشانۀ خشنودی من این است که بندهام را برای اطاعت خود آماده و از معصیتم رویگردان میکنم». (بحارالانوار، ج ۷۰، ص ۲۶)
هر مسلمانی وظیفه دارد زندگی خود را توسعه اقتصادی دهد و تا آنجا که از دستش برمیآید برای تأمین رفاه خود و خانوادهاش برنامهریزی و تلاش کند. در روایات، رضایت خداوند به رضایت خانواده گره خورده است
دو. رضایت خدا در گرو رضایت خلق
از روایتی دیگر برداشت میشود که رضایت خدا در گرو رضایت خلق است:
«عَلامَهُ رِضَا اللهِ تَعالی فِی خَلقِهِ عَدلُ سُلطانِهِم و رَخصُ أسعارِهِم و عَلامَهُ غَضَبِ اللهِ تَبارَکَ و تَعالی عَلی خَلقِهِ جَورُ سُلطانِهِم و غَلاءُ أسعارِهِم»
یعنی: نشانه خشنودی خداوند متعال در میان آفریدگانش، دادگری حاکم آنها و ارزانی نرخهایشان است و نشانه خشم خداوند بر آفریدگانش، ظلم سلطان و گرانی قیمتهاست. (بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۱۴۴)
سه. رفاه و گشایش برای خانواده
بنا بر آموزههای اسلامی، هر مسلمانی وظیفه دارد زندگی خود را توسعه اقتصادی دهد و تا آنجا که از دستش برمیآید برای تأمین رفاه خود و خانوادهاش برنامهریزی و تلاش کند. در روایات، رضایت خداوند به رضایت خانواده گره خورده است:
به عنوان نمونه، امام سجاد علیه السلام میفرماید:
«ان ارضاکم عند اللّه اسبغکم علی عیاله»؛
یعنی: همانا خرسندترین شما نزد خداوند کسی است که خانواده خود را (در حد توان) بیشتر در گشایش و رفاه قرار داد. ؛( بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۱۳۶)
چهار: سه نشانۀ دیگر
در روایتی از امیرالمومنین علیه السلام میخوانیم:
ثلاث یبلغن العبد رضوان اللّه کثره الاستغفار و خفض الجانب و کثره الصدقه»؛
یعنی: سه چیز است که بنده را به خشنودی خدا میرساند: استغفار زیاد، فروتنی و صدقه دادن زیاد. (بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۸۱)